روزبه رياضى / امنيتى شدن فضاى دانشگاههاى ايران

روزبه رياضى / امنيتى شدن فضاى دانشگاههاى ايران
جنبش دانشجویی در این سه چهارماهه با یکنوع جدیدی از فشار روبروست که آشکارا خواهان به سکوت کشیدن دانشگاههاست.
مدتى است كه فعالان دانشجويى در ايران از ”امنيتى شدن فضاى دانشگاهها“ سخن مى‌گويند. در روزهاى اخير چند تظاهرات دانشجويى در اعتراض به آنچه دانشجويان ”امنيتى شدن فضاى دانشگاهها“ مى‌نامند، برگزار شد، از جمله توسط دانشجويان دانشكده اميركبير تهران و نيز دانشگاه اروميه. در گزارشى كه شبكه فعالين حقوق بشر در اروپا و امريكاى شمالى در روز سه شنبه ششم دسامبر منتشر كرده است، از ۲۸۰ مورد احضار دانشجويان به كميته‌هاى انضباطى در يك سال اخير ياد شده است.
در گزارش شبكه فعالين حقوق بشر در اروپا و امريكاى شمالى همچنين از جمله به آمار قتلهاى مشكوك دانشجويان، دانشجويان اخراج شده از دانشگاهها، تعطيل نهادهاى دانشجويى، توقيف نشريات دانشجويى، بازداشت دانشجويان پرداخته شده است. دويچه وله (صداى آلمان) از آقاى روزبه رياضى دانشجوى دانشكده اميركبير و عضو فراكسيون مدرن دفتر تحكيم وحدت دعوت به مصاحبه در اين باره كرد.
مصاحبه گر: کیواندخت قهاری
دویچه وله: آقای روزبه ریاضی، وقتی فعالان دانشجویی می‌گویند که فضای دانشگاهها امنیتی شده است، یعنی چه؟ این را چگونه حس می‌کنند؟
روزبه ریاضی: در این رابطه که شما می‌گویید فضا امنیتی شده یعنی چه و مصادیق‌اش چه هست، اصولا حاکمیت نمی‌تواند با فضای درون دانشگاهی به آن شدت و اندازه‌ای برخورد کند که با فضای خارج از دانشگاه انجام می‌دهد. دلیلش هم، اول از همه اعتبار خود نهاد دانشگاه و آن احترام عمومی ست که به حس عام جامعه نسبت به دانشجوها وجود دارد و همینطور فضای دانشگاه است که یک فضای آکادمیک و کلا متفاوت است با سایر فضاهایی که در سطح جامعه ممکن است وجود داشته باشد و با آنها برخوردی صورت می‌گیرد. اما در همین فضا دایر بر محدودیت حاکمیت هم از طرف کمیته‌های انضباطی، از طریق برخورد انتظامات با پوشش خانمها، از طریق فعال شدن حراست برای زیرنظربردن انتظامات خوابگاهها، احساس می‌شود که کم کم شروع شده است برای محدودیت فضای کار دانشجوها و فضای زندگی شان. و من فکر می‌کنم كه چنانچه جامعه دانشگاهی در برابر این حرکت نایستد، این حرکت ادامه خواهد داشت و فضا را بیش از پیش به سمت برخورد و محدودیت خواهد برد. اما، در عین حال این می‌تواند سکویی هم باشد برای آغاز اعتراضات دانشجویی، کما اینکه در دانشگاه پلی تکنیک این کار انجام شده است. البته نه فقط در رابطه با مسایل صرفا درون دانشگاهی، بلکه در اعتراض به شکل گیری انسداد سیاسی و فرهنگى در سطح کشور، من جمله دانشگاهها و وضعیت آقای گنجی. اما، با توجه به فضای عمومی دانشگاه، کار بسیار سختی خواهد بود محدودکردن فضای دانشجویی و از طرفی این موضوع، فکر می‌کنم، بهانه‌ای خواهد بود برای فعالترکردن فضای دانشگاهها.
دویچه وله: آقای ریاضی، این امنیتی شدن فضای دانشگاهها از کی حس و دیده می‌شود؟
روزبه ریاضی: من معتقد نیستم که بگویم یک نقطه‌ی عطف به معنی اینکه ناگهان یک رقم خیلی غیرقابل انتظاری ست. البته شايد از بنوعی یکدست شدن حاکمیت بدینسو این فشارها شکل آشکارتری را بخود گرفته است . شاید بشود اين را گفت، اما اينكه بگویند که قبلا این فشارها نبوده، من برای چنین گفته‌ای اعتباری قائل نیستم. در زمان دولت خاتمی و آنچه موسوم به اصلاح طلبان و دوم خردادی ست، در آنزمان هم این فشارها بود، منتها تنها تفاوت اینست که دولت پنهانی که در پشت ماجرا قرار داشت حالا شفاف شده است و فشارهایش را هم دارد آشکارا اعمال می‌کند. از یک جهت این موضوع روندی منفی نیست، بخاطراینکه قبلا هزینه‌ها پرداخت می‌شد. یعنی فشارها وارد می‌شد، اما آن دولت پنهان هزینه‌ی کار خود را نمی‌پرداخت. ولی الان همه چیز رو است. به نظر من وظیفه‌ی جنبش دانشجویی اینست که این را افشا و روشنگری بکند و نگذارد که فشار دولت پنهان بدون هزینه برای آنها باشد، دولت پنهانی که الان دیگربه بخش آشکار پیوسته است و عملا اینها، به نظر من، باید هزینه‌ی این محدودیت‌ها، فعالیت‌ها و برخوردهایی را که انجام می‌دهند بپردازند. بنابراین، من فکر می‌کنم که جنبش دانشجویی در این سه چهارماهه با یکنوع جدیدی از فشار روبروست و نه اینکه در گذشته با فشار روبرو نبوده است، بلکه با یک نوع فشار جدیدی روبرو شده است که آشکارا خواهان به سکوت کشیدن دانشگاههاست.
دویچه وله: آقای ریاضی، اگر بخواهید برای جنبش دانشجویی موجود خصلت‌هایی را بربشمریم، این خصلت‌ها چه هستند؟
روزبه ریاضی: راجع به جنبش دانشجویی این نکته توهم است که جنبش دانشجویی باید یک تئوری خاصی را دنبال بکند، یعنی دنبال یک مدل خاص برود. به نظر من جنبش دانشجویی بیش از همه چیز باید خصلت‌های جنبشی‌اش و خصلت‌های نقد آگاهی کاذب، نقد همان چیزی که از آن بعنوان روشنگری جنبش دانشجویی نام می‌بریم، براین جنبش غالب باشد. من فکر می‌کنم مجموعه‌ی حرکت جنبش دانشجویی در این جهت هست، اما از یکطرف این را هم باید بپذیریم که بهرحال یک فضای جدیدی در جامعه بوجود آمده است. شکل گیری یک گفتمان جدید، با نخبگان جدید، مرحله‌ی فعالیت جدید، نحوه‌ی اعتراض و کنش و واکنش جدید یک مقدار زمانبر خواهد بود، به دلیل اینکه فضای جامعه و جدیدی بوجود آمده است.
دویچه وله: آیا برای مثال در دفتر «تحکیم وحدت» طیف‌های مختلفی دیده می‌شود، و این طیف‌ها چگونه در گفتگو و همکاری با همدیگر هستند؟
روزبه ریاضی: من فکر می‌کنم، البته من بعنوان سخنگوی فراكسيون مدرن این حرف را می‌زنم، که اگر برای مجموعه‌ی دانشجویی یک خصلت بارز را بخواهیم در نظر بگیریم، نقاد بودنش است. ما در مجموعه‌ی دفتر تحکیم این را بعنوان نقطه‌ی اشتراک تمام طیف‌های مختلف و سطح فکرهای مختلف می‌پذیریم و در عین حال خدمات فعالیت دانشجویی، (بدون در نظرگرفتن وابستگی فکری و همینطور وابستگی به احزاب خارج از دانشگاه) و فرقی هم نمی‌کند پوزیسیون یا اپوزیسیون. چون اغلب احزاب دارای منافع هستند و دنبال تامین منافع خودشان. چنانچه ما این را بعنوان یک نقطه‌ی اشتراک بپذیریم، بهرحال فعالیت جنبش دانشجویی در مجموعه‌ی تحکیم بصورت نقادانه و در عین حال دفاع از یک اصل را ما در فراكسيون مدرن پذیرفته‌ایم و آن عدم تقدم پیشینه‌ی هیچ تفکر و تفکر ديگرى در عرصه‌ی جامعه است. این را ما معتقدیم که عقل خودبنیاد و جمعی مبنای تصمیم گیری زندگی جمعی و حیات اجتماعی باید در جامعه و در حکومت باشد. در فراکسیون مقابل، اگر بخواهیم به آن قائل بشویم، شاید موارد دیگری باشند متفاوت با آنچه من می‌گویم، ولی ما فکر می‌کنیم که این دو اصل اصول اساسی تشکیل جنبش دانشجویی در سالهای اخیر بوده که مبنای حرکت کلی دفتر تحکیم در یک دهه‌ی اخیر با تمام تفاوتهای نظریی که داشته است، می‌توانیم با عنوان این شالوده از آن نام ببریم. و درعین حال که بهرحال اختلافاتی هست، اما من معتقدم که چنانچه دست اندازی‌هايى نباشد و همینطور سوء استفاده‌ی احزاب، در درون مجموعه‌ی تحکیم انشعاب یا انشقاق صورت نخواهد گرفت. به دلیل اینکه فضای دانشجویی اصولا تنش کمتری دارد، به دلیل اینکه منافع افراد کمتر است، مگر اینکه کسانی بخواهند از طریق حضور در مجموعه‌ی تحکیم به دنبال تامین منافع‌شان باشند که اینجا خط قرمز است چون سلامت مجموعه را در خطر قرار می‌دهد. در حال حاضر هم در مجموعه‌ی شورای مرکزیت تحکیم اعضای هر دو فراکسیون در عرصه فعالیت حضور دارند و شورای مرکزیت تحکیم هم آغاز بکار کرده است و مشکلی هم تا بحال به لحاظ مسایل درون گروهی برایش پیش نیامده است.