زنان و راه دشوار دموکراسی در افغانستان

زنان و راه دشوار دموکراسی در افغانستان
ملالی جويا: تا زمانی که تفنگ و تفنگ سالاری حاکم باشد،‌ ما هرگز نمی‌توانیم در انتظار آینده‌ای درخشان در کشورمان باشیم.
در هفته گذشته بعد از سی سال جنگ و خونریزی در افغانستان مجلس این کشور کار خود را آغاز کرد. طبق قرار تعیین شده در قانون اساسی این کشور، یک چهارم نمایندگان را زنان تشکیل می‌دهند. اما در اولین روز شروع کار پارلمان افغانستان، سخنرانی ملالی جویا نماینده مجلس و یکی از مدافعان حقوق زنان، با اعتراض برخی از نمایندگان مواجه شد و از ادامه آن جلوگیری به عمل آمد. آیا می‌توان با وجود تعداد زیاد نمایندگان زن در پارلمان این کشور به بهبود وضع زنان در افغانستان امیدی داشت؟ گفتگوی رادیو دویچه وله در این باره با خانم ملالی جویا:
مصاحبه گر: شیرین جزایری
دویچه وله: خانم جویا، با سلام و تشکر از اینکه دعوت ما را به مصاحبه پذیرفتید. شمابه عنوان یکی از نمایندگان مجلس افغانستان ترکیب نمایندگان و جو عمومی حاکم بر مجلس را چگونه می‌بینید؟
جویا: در ابتدا از شما متشکرم که این امکان را در اختیار من گذاشتید که در رابطه با وضعیت افغانستان بتوانم با شما صحبت کنم. من نخست می‌خواهم از همه کسانی که مرا بعنوان خدمتکار راستین مردم انتخاب کرده‌اند و من به امید خدمت به آنها به اینجا آمده‌ام، تشکر کنم و این اعتماد بزرگ مردم را به ما، تبریک بگویم، اما از طرف دیگر بخاطر وجود عده‌ای از جنگ سالارها و جنایتکارها در جمع نمایندگان مردم ما که به پارلمان راه یافته اند، به مردم تسلیت عرض می‌کنم.
دویچه وله: مگر وضعیت شروع اولین جلسه پارلمان چگونه بود؟
جویا: بله. البته در این رابطه باید بگویم که در اولین جلسه فضا کاملا ضددمکراتیک بود، آنهم بخاطر حضور کسانی در مجلس. کسانی که با ارزشهای دمکراتیک ضدیت دارند و تاب شنیدن آن صدایی را ندارند که از دل مردم برمی آید و باعث افشای شان می‌شود. در شروع جلسه در رابطه با طرز عمل انتخابات و کاندیدای ریاست پارلمان جرو بحث‌هایی صورت گرفت که من نیز، از رییس موقت پارلمان نوبت گرفتم تا چنددقیقه‌ای صحبت کنم. زیرا این جلسه افتتاحیه‌ی پارلمان بود و همه می‌باید اجازه‌ی صحبت داشته باشند. من خواستم نظرات و همچنین تعهدات خود را به هموطنانم یکبار دیگر بیان کنم که پس از اصرار بسیار بالاخره به من نوبت دادند که متاسفانه نتوانستند تحمل حرفهای مرا داشته باشند و بعد از بیان سخنرانی‌ام اعتراضات بالا گرفت و منجر به زد و خورد شد. از اینرو، من در مجموع فعالیت پارلمان را موفق نمی‌بینیم، بخاطر اینکه رییس پارلمان ضعیف بوده و نمی‌توانست پارلمان را کنترل کند و نمایندگان نیز، که هرکدام صحبتی داشتند، به دلیل اختلاف نظرها به توافق نمی‌رسیدند.
دویچه وله: خانم جویا، شما چه موضوعی را می‌خواستید مطرح کنید که مورد مخالفت برخی از نمایندگان قرار گرفت؟
جویا: من در ابتدای سخنرانی‌ام به شهدای راه آزادی درود فرستادم و همچنین به پدران و مادران و هم‌میهنانی که در جنگهای متجاوزگرایانه و قدرت‌طلبانه در کشورمان، عزیزشان را از دست داده‌اند و همینطور از مردم کشورمان تشکر کردم که منت گذاشتند و ما را بعنوان نماینده‌ی راستین خودشان انتخاب کرده و به پارلمان فرستاده‌اند. سپس اشاره کردم به وظیفه‌ی نمایندگان و از جمله اشاره کردم به تامین وحدت ملی که توسط عامل بیگانه خدشه‌دار شده است. سپس به لزوم ایجاد قوانین دمکراتیک در کشورمان پرداختم و اینکه خصوصیات جامعه‌ی ما باید با تمدن پیشرفته‌ی جهانی همسو باشد و همچنین به لزوم نظارت ممتد بر فعالیت‌های دولت که بعنوان خادم مردم باید وظایف‌اش را درست انجام بدهد. تامین حقوق زنان و تلاش برای ایجاد شرایط مادی احقاق کامل حقوق انسانی نیز، از مسایلی بود که مطرح کردم. اما وقتی به این بخش از گفته‌هایم رسیدم، اینکه خواستار محاکمه و دستگیری جنایتکارانی شدم که از راه قاچاق مواد مخدر به ثروتهای بادآورده رسیده‌اند، به آنها برخورد. البته می‌دانستم، کسانی در آنجا هستند که از عاملین چنین جنایاتی بوده و تا امروز نیز، در مورد آنان محاکمه‌ی صورت نگرفته است. با گفتن این جملات، اعتراض کردند و صدای من را خفه ساختند و نگذاشتند که من بتوانم صحبت‌هایم را ادامه بدهم.
دویچه وله: آیا شما فکر می‌کنید که یکی از دلایل بروز این درگیری، بخاطر زن بودن شما بود؟ یعنی از زبان یک نماینده زن شنیدن این موضوعات، مسئله‌ای بود که باعث خشونت آنها بشود؟
جویا: من از یکطرف دلیل‌اش را البته این می‌دانم که اکثریت کسانی که به پارلمان راه یافته‌اند، بخصوص تعدادی معینی از آنها، از دشمنان سوگندخورده‌ی آزادی، دمکراسی، عدالت، حقوق زنان و حقوق بشر در کشور ما هستند و اینها کسانی هستند که به خانه‌ی خدا رفته و سوگند یاد کرده‌اند که دیگر جنگ نمی‌کنند و به جنگهای قدرت‌طلبانه و خودخواهانه‌ی شان خاتمه می‌دهند و با اینکه بارها تعهد سپرده‌اند، متاسفانه نه به تعهدات خود وفادار بوده‌اند، نه به سوگندشان. بنابراین، روشن است که چرا اعتراض کردند و با اعتراض شان نیز، این را یکبار دیگر به اثبات رساندند که تحمل شنیدن حرف دیگران را ندارند و با ارزشهای دمکراتیک ضدیت دارند. اما از جانب دیگر نیز، باید بدانیم که بیشتر این افراد از ناقض کنندگان حقوق زنان در کشور ما بوده و در رابطه با زنان ما بیشترین جنایات را مرتکب شده‌اند. و امروز که در کشور ما دمکراسی آمده است بازهم تاب شنیدن انتقاد را ندارند، بخصوص از حنجره‌ی یک زن بشنوند که او خواهان محاکمه‌ی ملی و بین المللی آنها می‌شود و آن دمکراسی دروغین و کاذب را که می‌خواهد در کشور ما پا بگیرد، افشا می‌کند و صدای فریاد مردم را بگوش آنها می‌رساند. بنابراین، چنین عکس العمل‌هایی را انجام می‌دهند.
دویچه وله: خانم جویا، میزان حضور زنان در پارلمان افغانستان به چه شکلی ست، چه تعداد نماینده‌ی زن در مجلس حضور دارند؟
جویا: از مجموع اعضای پارلمان که ۲۴۹ نفر هستند، تعداد ۶۸ نفرشان را زنان تشکیل می‌دهند که به نظر من زمانی می‌توانند نماینده‌های راستین ملت ما باشند که از یکطرف کوشش کنند قوانینی را به تصویب برسانند که منافع اکثریت ملت برآورده شود. و همینطور کوشش برای بازسازی کشور و تامین وحدت ملی که در طی سالهای جنگ آسیب دیده است. اما از جانب دیگر، این نماینده‌های راستین مردم که وظیفه‌ی بسیار سنگینی را بر دوش دارند، از نظر من،‌ زمانی می‌توانند رسالت تاریخی و واقعی خود را ادا کنند که خائنین به ملت را، آن کسانی که با ماسک دمکراسی اینبار به صحنه آمده‌اند، افشا کنند. خیانت‌کارانی که بنام اسلام بیشترین قربانیان خود را از زنان گرفتند و به اینها اجازه ندهند از شعار دمکراسی سوء استفاده کنند، هرچند که با ماسک دمکراسی به صحنه آمده‌اند. و این نمایندگان راستین، حتا اگر حداقل شانس را داشته باشند، باید کوشش کنند از آن استفاده کنند. بخاطر برقرار ساختن حق و حقوق دمکراتیک در جامعه‌ی ما.
دویچه وله: خانم جویا،‌ وضعیت فعلی زنان در افغانستان چگونه است؟ یعنی آیا به نظر شما بعد از گذشت این سالها تغییری در جهت بهبود وضعیت آنان انجام گرفته است؟
جویا: باید بگوییم هیچ تغییر اساسی در زندگی زنان ما روی نداده است، چون تغییر اساسی‌ای نیز در کشورمان اتفاق نیفتاده است. زمانیکه در کشور ما امنیت نیست، ما چطور می‌توانیم از حقوق زن، حقوق بشر یا از دمکراسی صحبت کنیم. الان می‌گویم که به چه دلیل وجود ندارد. برای نمونه، حراست از جان رییس جمهور ما هنوز به عهده‌ی نیروهای خارجی ست و همین نیروهای خارجی و گروه‌های امداد که می‌خواهند به مردم افغانستان کمک کنند و در بازسازی افغانستان خدماتی انجام می‌دهند زندگی و جانشان در خطر است. ما نباید فقط زنان کابل را ببینیم. درست است که در کابل نسبتا امنیت هست و نسبتا زنان آزاد هستند و می‌توانند کار بکنند، اما ما باید شهرها و روستاهای دورافتاده را در نظر بگیریم. اینجا می‌خواهم اشاره کنم به اینکه چطور آمنه‌ها در بدخشان به قتل می‌رسند یا وحشیانه سنگسار می‌شوند و هیچ دادخواستی صورت نمی‌گیرد و یا اینکه می‌بینیم قاتلینی مثل جیحون‌ها به خارج فرستاده می‌شوند، و یا نادیا انجمن‌ها که می‌توانست باعث افتخار کشور ما و شما باشد، ظالمانه کشته می‌شوند و به قتل می‌رسند، و یا رحیمه‌ها در این شرایط مورد تجاوز دسته جمعی قرار می‌گیرد. خلاصه همه اینها دلایلی ست که می‌توانیم بگوییم تا امروز هیچ تغییر اساسی در وضعیت کشور ما،‌ نه تنها در رابطه با زنها، بلکه در مجموع صورت نگرفته است. و مهمترین دلیل آن نیز، درست است که حکومت شوم طالبان نابود شد، اما متاسفانه برادرهای طالبان با لباس دمکراسی به روی صحنه آمدند و خوب آموخته‌اند که چگونه از دمکراسی، حقوق زنان و حقوق بشر صحبت کنند.
البته شاید بتوانند مردم دنیا را فریب بدهند، اما زنان ما را، مردم داغدیده‌ی ما را هرگز نمی‌توانند فریب بدهند. به گفته‌ی برشت «کسی که حقیقت را نمی‌داند جاهل است، اما کسی که حقیقت را می‌داند و انکار می‌کند تبهکار است.». بنابراین، اگر ما امروز به پارلمان راه یافته ایم بخاطر رای اعتماد مردم بوده است و من نه تنها خود را نماینده‌ی زنان، بلکه نماینده‌ی اکثریت دردمندان می‌دانم. من حقیقت را خوب می‌فهمم و نمی‌خواهم تبهکار باشم و اگر ببینم این دشمنان مردم قوانین ضدبشری را به تصویب می‌رسانند و می‌خواهند دمکراسی آینده‌ی کشور ما را به خطر بیاندازند و یا قانون اساسی راکه نماینده‌های ما به تصویب رسانده اند، و یا وحدت ملی مان را، به مردم خواهم گفت و افشای شان خواهم کرد و به مبارزه‌ی قاطع خود علیه آنان ادامه خواهم داد.
دویچه وله: خانم جویا، شما در این زمینه چه برنامه‌هایی را در آینده دارید و چه طرحهایی را می‌خواهید پیاده کنید؟
جویا: بله. طرحها و آرزوهای من صددرصد فردی نیستند و می‌باید طرحهای اکثریت مردم کشور باشند و من افتخار می‌کنم که فریاد من، فریاد دردمندان کشور است و من کوشش می‌کنم رسالت واقعی و راستین خود را انجام بدهم و مظهر خدمت مردم خود باشم. برای اینکه امنیت ملی کشورمان تامین شود، باید کوشش کنیم طرحهایی داشته باشیم که در جهت تامین حقوق زنان و حقوق بشر در کشورمان باشد و خلاصه، قانون اساسی‌ای که به تصویب رساندیم باید در کشور پیاده شود و همچنین برقراری دمکراسی در کشور و سمت گیری کشورمان بسوی یک جامعه‌ی دمکرات، آزادیخواه و متمدن. و همچنین یکی از آرزوهای بزرگ من اینست که باید نماینده‌های راستین ملت، مردم و سازمانهای آزادیخواه و دمکرات کشورمان با حکومتهای آزادیخواه کشورهای جهان و مردم آزادیخواه و دمکرات و آزاده‌ی دنیا در جهت تدارک محاکمه‌ی ملی و بین‌المللی جنایتکارهای کشورمان بکوشند. چون تا زمانی که تفنگ و تفنگ سالاری حاکم باشد،‌ حالا با هر چهره‌ای که روی صحنه آمده است، ما هرگز نمی‌توانیم در انتظار آینده‌ای درخشان در کشورمان باشیم و همچنین تامین احقاق حقوق ملی مان.
دویچه وله: خانم جویا، با سپاس از اینکه وقت در اختیار ما قرار