فساد و رشوه خوارى در كشورهاى صنعتى و كم توسعه

فساد و رشوه خوارى در كشورهاى صنعتى و كم توسعه
فساد مالى همه جا دامن گسترده است
سازمان Transparency International يا «شفافيت بين المللى» كه مبارزه با فساد و رشوه خوارى در جهان را هدف قرار داده است، اين هفته گزارش سالانه خود را منتشر ساخت. پژوهشگران موسسات مستقل بسيارى، براى تعيين شاخص فساد با بازرگانان و تحليلگران ۱۵۰ كشور جهان گفت و گو كرده اند تا بتوانند روشن كنند كه درجه فساد در كدام كشورها بالاتر و در كدام كشورها پائين تر است.
شاخص فساد، از جمله نشان مى دهد كه آلمان نه تنها در عرصه مبارزه با سوء استفاده هاى مالى نسبت به سال گذشته پيشرفتى نداشته، بلكه از رديف پانزدهم به رديف شانزدهم تنزل كرده است. براساس شاخص فساد، كه روز سه شنبه اين هفته در برلين انتشار يافت و امسال ۱۵۹ كشور را در بر مى گيرد، آلمان در زمينه مبارزه با فساد مالى نتوانسته است مقام خود را در سطح بين المللى بهبود بخشد.
Hansjörg Elshorst رئيس ترانسپارنسى آلمان در اين زمينه مى گويد: «اين بار ما مجبوريم يك عقبگرد را در موقعيت خودمان اعلام كنيم. رديف شانزدهم، به لحاظ آمارى خيلى مهم نيست، اما شايد به لحاظ سياسى جالب باشد كه بدانيم آلمان از سوى هنگ كنگ به عقب رانده شده و اين كشور اكنون در رديف پانزدهم قرار دارد».
وضعيت آلمان از ايالات متحده آمريكا و فرانسه، كه در رديف هاى هفدهم و هيجدهم قرار گرفته اند بهتر و از بريتانياى كبير بدتر است، زيرا اين كشور در جايگاه يازدهم قرار دارد. ايسلند، فنلاند و نيوزيلند به لحاظ پائين بودن ميزان فساد مالى در سطح جهان بهترين موقعيت را دارند و بنگلادش و چاد در رديف هاى آخر فهرست قرار گرفته اند. وضعيت فساد مالى در روسيه، روسيه سفيد و كوستاريكا نسبت به گذشته بسيار بدتر شده و در مقابل تركيه، اسلواكى و استونى در رديف كشورهائى قرار دارند كه وضعيت مبارزه با فساد و رشوه خوارى در آن ها نسبت به سالهاى گذشته بهتر شده است.
ترانسپارنسى اينترنشنال وضعيت فساد مالى و مبارزه با آن را در يك منحنى ارزيابى مى كند كه از صفر آغاز و به ده خاتمه مى يابد. كشورهائى كه در اين زمينه موفق تر از همه بوده اند، رديف هاى هفت تا نه را به خود اختصاص مى دهند.
تكرار موارد فساد مالى در شركت هاى معروف آلمانى مثل اينفينئون و دايملر بنز و اين نكته كه در برخى موارد نيز اعضاى هيئت رئيسه شركت ها دست داشته اند، سبب اعجاب ترانسپارنسى آلمان نشده است.
Peter von Blomberg قائم مقام ترانسپارنسى آلمان در اين مورد مى گويد: «اين مسائل باعث تعجب ما نشد، بلكه سبب تاييد نظريه، ديدگاه ها و تجارب ما شد كه مى گويد موضوع فساد و رشوه خوارى در اقتصاد آلمان همچنان به شدت دست كم گرفته مى شود.» به نظر الزهورست رئيس ترانسپارنسى آلمان تنها حدود پنج درصد از موارد فساد و رشوه خوارى اين كشور، از پرده بيرون مى افتند. وى خواستار احساس مسئوليت و تلاش بيشتر در امر مبارزه با فساد است. در عين حال، رسوائى هائى نظير آنچه در فولكس واگن و مرسدس بنز پيش آمد در ارزيابى بين المللى وضعيت فساد آلمان نقشى ايفا نكرد.
به موجب اظهارات رئيس ترانسپارنسى آلمان، ۷۰ كشور از ميان ۱۵۹ كشورى كه در شاخص فساد مورد ارزيابى قرار گرفته اند، در منحنى صفر تا ده اين شاخص جايگاهى به شدت بد يافته اند و دو سوم كشورها در رديف پنج منحنى قرار گرفته اند كه چندان جالب نيست. تا آنجا كه به كشورهاى درحال توسعه مربوط مى شود، جامعه جهانى تاكنون توفيقى در امر مبارزه با فساد نداشته است. جامعه جهانى مساله را با طرح پاسخ هائى نظير ”كنترل” يا ”مسئوليت را بايد به خود كشورها سپرد”، قادر به حل مشكل نبوده است.
الزهورست در اين مورد مى گويد: «اين كشورها بايد هم برنامه ها و هم مبارزه با فساد را خودشان انجام بدهند، اما همكارى با بين المللى با آن ها ضرورى است. ما نبايد تنها با دولت ها كار كنيم، بلكه ائتلاف نيكخواهان ضرورت دارد. در كنار نهادهاى دولتى، بايد با بخش خصوصى، جامعه مدنى، رسانه هاى گروهى و پارلمان كار كرد تا از اين طريق بتوان براى مبارزه با رشوه خوارى بر كسانى كه با پول سروكار دارند فشار آورد.»
جالب است كه بدانيم تنها يك كشور آفريقائى در ميان پنج رديف بدتر شاخص فساد قرار دارد و بقيه كشورهاى آسيائى هستند. مثل تركمنستان كه در آسياى مركزى واقع است.