قطع يارانه‌هاي مطبوعاتي،فرصت‌هاوتهديدها؛

قطع يارانه‌هاي مطبوعاتي،فرصت‌هاوتهديدها؛ مديرمسؤولان و سردبيران مطبوعات در گفت وگو با ايسنا: قطع يارانه‌ها به صلاح نيست
سرويس: رسانه 1384/09/01 11-22-2005 11:04:28 8408-16684: کد خبر
خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران سرويس: رسانه
قطع يارانه‌هاي مطبوعاتي براي حفظ استقلال مطبوعات، موضوعي است كه اين روزها حرف و حديث‌هاي بسياري درباره‌ي آن در محافل‌ مطبوعاتي ‌وجود دارد، اما اينكه آيا قطع اين يارانه‌ها مي‌تواند سبب استقلال مطبوعات شود؟ موضوعي است كه ايسنا با تني چند از مديرمسؤولان وسردبيران مطبوعات در ميان گذاشته است.
*قطع يارانه‌ها در شرايط فعلي مطبوعات را ناامن خواهد كرد
«محمد‌علي وكيلي» در گفت‌وگو با خبرنگار سرويس رسانه‌ي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، مي‌گويد:هرگونه تصميم‌گيري در خصوص يارانه‌هاي مطبوعاتي از سوي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي‌ بايد با همفكري و هم‌انديشي اصحاب مطبوعات انجام شود .
به اعتقاد مديرمسؤول روزنامه‌ي ابتكار، در شرايط فعلي، قطع يارانه‌ها لطمه‌ي شديدي به مطبوعات وارد مي‌كند چراكه به دليل تغيير وتحولات كه در عرصه‌ي اقتصاد كشور رخ داده، سهم آگهي‌هاي مطبوعات در بخش دولتي و خصوصي بسيار كاهش يافته است و در حقيقت مطبوعات در ماه‌هاي اخير با خزان آگهي مواجه‌اند و تنها آب باريكه‌ي مطبوعات بخش خصوصي همين يارانه‌هاي مطبوعاتي است.
وي مي‌افزايد:حذف يارانه‌ها بدون آن كه عنوان شود با چه هدفي و بر اساس كدام معياري انجام خواهد شد ، جز آن كه سوء تفاهم ‌ميان مسؤولان ارشاد و مشكلات بيشتري را براي اصحاب مطبوعاتي به وجود آورد، نتيجه‌اي ندارد، بنابر اين اصحاب مطبوعات انتظار دارند وزارت ارشاد، با برگزاري نشست‌هايي با حضور آنها، هر گونه تصميم‌گيري در خصوص يارانه‌هاي مطبوعاتي را انجام دهد، اما متاسفانه هنوز اصحاب مطبوعات نتواستند جلسه‌اي را براي شناخت رويكردها و ديدگاه‌هاي مسوولان جديد وزارت ارشاد در خصوص جايگاه مطبوعات داشته باشند .
مديرمسؤول روزنامه‌ي ابتكار يادآور مي‌شود: همواره در دولت قبلي از طرف اصحاب مطبوعات هدفمند شدن و شفاف سازي در توزيع يارانه‌هاي مطبوعاتي تاكيد مي‌شد، چرا كه در توزيع يارانه‌ها، گاهي به روش‌هايي عمل مي‌شد كه نه در شان اصحاب مطبوعات بود نه در تناسب وظايف دولت؟
وي مي‌افزايد: يكي از مشكلات دولت قبلي در اين بود كه بخش دولتي اقدام به راه‌اندازي روزنامه‌هايي كرده بود كه به دليل حمايت‌هاي دولت از تيراژ‌هاي بيشتري برخوردار بودند،بنابراين به دليل آن كه بيشتر يارانه‌ها بر حسب تيراژ به مطبوعات تعلق مي‌گرفت بخش عمده‌ي يارانه‌ها به جيب دولت بر مي‌گشت، در واقع توجه كمتري به گروه «هدف» يعني مطبوعات خصوصي كه در جهت تقويت نهادهاي مدني شكل گرفته بود‌، شده بود، بر اين اساس در همان زمان به دليل اين كه روزنامه‌هاي بخش خصوصي از اقتصاد ضعيفي برخوردار بودند و در مقابل بهره‌ي ناچيزي از يارانه‌ها‌ي مطبوعاتي داشتند ،براين اساس عنوان مي‌شد يا به طور كل يارانه‌ها حذف شود يا اين كه بيشتر در جهت حمايت از بخش خصوصي توزيع شوند.اما در شرايط فعلي با توجه به مشكلاتي كه مطبوعات دربعد اقتصادي و جذب آگهي دارند، قطع يارانه‌ها تنها سبب ناامني مطبوعات خواهد بود .
*يارانه‌ها، بايد در جهت توسعه‌ي مطبوعات حذف شوند
اما«الياس حضرتي» مديرمسؤول روزنامه‌ي اعتماد، در اين باره مي‌گويد: اصحاب مطبوعات خود نيز به دنبال راه‌حلي براي سامان‌دهي يارانه‌هاي مطبوعاتي بوده وهستند ، چرا كه عدم اتخاذ سياست‌هاي صحيح در توزيع يارانه‌هاي مطبوعاتي سبب شده‌، برخي از تيراژ‌هاي غير واقعي ، سوء استفاده‌هاي بسياري در اين حوزه انجام دهند .
وي مي‌افزايد: تخصيص يارانه بر مبناي تيراژ، تبديل به محل وكسب كار براي افرادي شده است كه تنها نشريه‌هايي را با تيراژي در حدود 100 تا 150 منتشر مي‌كنند ولي در اعلام تيراژ خود به وزارت ارشاد ، آمار 30 هزار نسخه ارايه مي‌كنند. بنابراين بايد راهكاري اتخاذ شود تا اين يارانه‌ها به شكل هدفمند بر مبناي كيفيت هر نشريه و تعداد تيراژ واقعي كه دارد تعلق گيرد يا اين كه به طور كلي اين يارانه‌ها حذف شوند .
به عقيده‌ي وي، حذف يارانه‌ها بايد بر اساس مكانيزم‌هاي صحيح و در جهت رشد و توسعه‌ي مطبوعات باشد، نه اين كه تنها صورت مساله را پاك كنيم.
*مطبوعاتي‌ها با قطع يارانه‌ها موافقند؛ بشرط اين‌كه دولت درتوزيع آگهي‌ها‌ي دولتي دخالت نكند
اما به اعتقاد مديرمسؤول روزنامه‌ي شرق، اگر يارانه‌هاي دولتي حذف شوند و مطبوعات در يك شرايط رقابتي سالم قرارگيرند روزنامه‌اي موفق‌تر خواهد بود كه كالاي مطلوب و با كيفيتي را ارايه كند، نه اين‌كه به مدد رانت‌هاي دولتي بخواهد در اين فضا ماندگار شود.
«مهدي رحمانيان» ادامه مي‌دهد:اصحاب مطبوعات با قطع يارانه‌هاي مطبوعاتي موافقند به شرط آن كه وقتي دولت اين يارانه‌ها را حذف مي‌كند بايد در حوزه‌هاي ديگر مانند توزيع آگهي‌ها‌ي دولتي در ميان مطبوعات مداخله نكند ، به عبارت ديگر نمي‌توان يارانه‌ها مطبوعاتي به طور كل قطع كرد و و از سوي ديگر توزيع آگهي‌ها به ويژه‌ي آگهي‌هاي دولتي را تنها به مطبوعات دولتي اختصاص داد.
وي مي‌گويد: در توزيع آگهي‌ها بايد دستگاه‌ها و نهادهاي دولتي با روزنامه‌ها در تعامل باشند، نه اين‌كه وزارت ارشاد مسؤوليت توزيع اين آگهي‌ها را بر عهده داشته باشد، چرا كه اگر قرار است يارانه‌ها به مطبوعات تعلق گيرد، بنابر اين آگهي‌ها نيز بايد به طور مستقل توزيع شوند.
به عقيده‌ي اين مدير مسؤول، اگر يارانه‌ها حذف شوند ومطبوعات دريك شرايط سالم رقابتي قرار گيرند، آن وقت روزنامه‌اي در اين فضا خواهد ماند كه بتواند محصول كيفي تر را ارايه كند .
*در صورت امكان فعاليت مستقل، قطع يارانه‌ها مي‌تواند براي توسعه‌ي مطبوعات مفيد باشد
«سيف الله يزداني» مديرمسؤول روزنامه‌ي عصر اقتصاد در اين باره مي‌گويد:دريك نگاه كلي شايد قطع يارانه‌ها كه به شكل ناعادلانه به مطبوعات اختصاص داده مي‌شود به صلاح آنها باشد ، اما با توجه به اين كه وزارت ارشاد متولي تقويت فعاليت‌هاي مطبوعاتي در كشور است ، و در عين حال بايد تلاش كند فشار به بودجه‌ي عمومي‌وارد نشود و سعي مي‌كند تا حدودي فعاليت‌هاي مطبوعاتي را سبقه‌ي اقتصادي دهد، اما بايد زمينه‌هاي تزاحم را در اين عرصه از ميان ببرد.
وي مي‌افزايد: در حال حاضر تعدادي زيادي از روزنامه‌هاي كثيرالانتشار را داريم كه داراي مالكيت عمومي‌هستندكه بر مبناي بودجه‌هاي عمومي‌ايجاد شده‌ و رشد يافته‌اند.
به عقيده‌ي اين مديرمسؤول هر گونه تغيير در يارانه‌هاي دولتي بايد به گونه‌اي اتخاذ شود كه تمامي‌ مطبوعات در يك سطح قرار گيرند، به عبارت ديگر وزارت ارشاد نمي‌تواند در صورتي كه به دستگاه‌هاي دولتي ابلاغ مي‌كند، آگهي خود را تنها به مطبوعات دولتي، بدهند يارانه‌هاي مطبوعاتي را قطع كند‌.
*حذف يارانه‌هاي دولتي بايد با راهكار مناسبي براي رشد مطبوعات همراه باشد
امابه اعتقاد مديرمسؤول روزنامه‌ي فجر ، اگر قرار است يارانه‌هاي دولتي در جهت استقلال مطبوعات حذف شوند‌، بايد همزمان با آن راهكار مناسبي براي توسعه و رشد مطبوعات به ويژه مطبوعات مستقل اتخاذ كرد .
«منصور قنواتي» مي‌افزايد: بيشتر يارانه‌ها به مطبوعات دولتي اختصاص يافته و حجم بسياركمي‌ به مطبوعات مستقل تعلق دارد، اما گر متوليان مطبوعات بدون درنظر گرفتن شرايط خاص نشريات مستقل كه از هيچ گونه پشتوانه‌هاي قوي برخوردار نيستند بخواهند يارانه‌هاي مطبوعاتي را حذف كنند ضربه‌ي مهلكي به اين مطبوعات وارد خواهد شد وحتي بسياري از آن‌ها تعطيل خواهند شد .
اين مديرمسؤول ادامه مي‌دهد: با توجه به اين‌كه معاون امور مطبوعاتي وزارت ارشاد خبر حذف يارانه‌هاي دولت را تكذيب كرده‌، اما سهميه‌ي كاغذ داخلي كه اول هرماه به مطبوعات اختصاص داده مي‌شد ، هنوز تحويل داده نشده است . بنابراين تاخير در اين امر به شايعات موجود بيشتر دامن مي‌زند .
*قطع يارانه‌هاي مطبوعاتي، حيات حرفه‌يي آن‌ها را به خطرمي‌اندازد
همچنين«محمدرضا جمالي» مديرمسؤول روزنامه‌ي جوان،در اين باره مي‌گويد: اگر دولت يارانه‌ها‌ي مطبوعاتي را حذف كند، در حقيقت حيات حرفه‌يي مطبوعات را به خطر مي‌اندازد.
وي مي‌افزايد: اگر دولت مي‌خواهد به روند توسعه و رشد مطبوعات كمك كند ، بايد به جاي حذف يارانه‌هاي مطبوعاتي ، در جهت هدفمند شدن اين يارانه‌ها گام بردارد.
به عقيده‌ي وي، در سراسر دنيا ، حتي در كشورهاي پيشرفته‌ي دولت‌ها به طور مستقيم و غير مستقيم حمايت‌هاي ويژه‌اي از مطبوعات مي‌كنند، چرا كه مطبوعات نقش غيرقابل انكاري در شكل گيري فرهنگ ، يك جامعه دارند. بنابراين حذف يارانه‌ها نه تنها به استقلال مطبوعات كمك نمي‌كند ، بلكه حيات حرفه‌يي آن‌ها را با مشكل مواجه مي‌كند .
وي با اشاره به اين كه مطبوعات بعد از دوم خرداد 76 با اقبال بي نظيري از سوي مردم مواجه شوند ، تصريح مي‌كند: اما در شرايط فعلي برخي محدوديت‌ها سبب شده مطبوعات از پويايي لازم برخوردار نباشند و حتي از اعتماد مخاطبان نسبت به آن‌ها تا حد بسياري كاسته شده است .
بنابراين در اين برهه ، قطع كمك‌هاي دولتي وضعيت مطبوعات مستقل را بغرنج خواهد كرد .
جمالي در پايان خاطر نشان مي‌كند: كمك ‌هاي دولت تنها يارانه‌هاي مربوط به كاغذ مصرفي مطبوعات نيست بلكه اگهي‌هاي دولتي كه وزارت ارشاد و وظيفه توزيع آن را بر عهده دارد نيز جزوي از اين كمك‌هاست .
بنابر اين بايد در توزيع اين آگهي‌ها شفافيت به وجود آيد ، چرا كه مطبوعات مستقل حق دارند از آگهي‌ها دولتي استفاده كنند .
*يارانه‌هاي مطبوعاتي به جاي قطع شدن بايد هدفمند شوند
اما به اعتقاد مديرمسؤول روزنامه‌ي اسرار اگر دولت به مقوله‌ي فرهنگ در جهت حفظ هويت كشور و شكل‌گيري جامعه‌ي چند صدايي معتقد است، بايد از مطبوعات حمايت كند.
«جليل مقدم»،ادامه مي‌دهد:با توجه به اين كه در كشور ما مطبوعات وظيفه‌ي فرهنگ‌سازي در جامعه را بر عهده دارند ، دولت بايد از آن‌ها حمايت كند بنابراين به جاي قطع يارانه‌ها بايد آن‌ها را هدفمند كند .
به عقيده‌ي و‌ي، دولت يارانه‌هاي مطبوعاتي را براي جبران محدوديت‌هايي كه پيش روي نشريات قرار داده است،تعيين كرد، بنابراين اگر مطبوعات بتوانند مطابق سلايق هر يك از گروه‌هاي جامعه، نشريه‌ي خود را منتشر كنند، بيشتر با اقبال مخاطبان مواجه مي‌شوند‌، اما يكسري قوانين محدود كننده سبب شده نشريات داخلي كمتر به ذائقه‌ي مخاطب امروزي توجه كنند وتنها در جهت ماندگاري تلاش كنند.
وي تصريح مي‌كند: اگر دولت و حاكميت به فعاليت‌هاي فرهنگ و جامعه‌ي چند صدايي براي توسعه كشور معتقدند بايد راهكارهاي متناسبي براي حمايت از مطبوعات به ويژه مطبوعات مستقبل اتخاذ كنند ، در حقيقت به جاي حذف يارانه‌ها بهتر است، مكانيزمي‌ را در جهت هدفمند شدن آن‌ها براي رشد و توسعه‌ي آن‌ها بكار گيرد .
بنابر اين هدفمندي يارانه‌ها بايد بر مبناي فعاليت‌هاي فرهنگ و عدالت محوري باشد .
مقدم در پايان مي‌گويد: بايد دولت هر اندازه براي توسعه‌ي بخش‌هاي سياسي و اقتصادي در جامعه‌ گام بر مي‌دارد بايد به توسعه‌ي بخش فرهنگ و به ويژه اصلي‌ترين مولفه‌ي آن يعني مطبوعات ، توجه ويژه‌اي داشته باشد .
*حذف يارانه‌ها‌ سبب استقلال مطبوعات نمي‌شود
اما به اعتقاد «رضا جلالي»سردبير روزنامه‌ي مردم سالاري،بايد يارانه‌ها هدفمند شوند و دولت نيز در توزيع آن‌ها بايد بر اساس عدالت محوري عمل كند و تفاوتي ميان مطبوعات دولتي وغيردولتي قائل نشود.
وي مي‌افزايد:قطع يارانه‌هاي مطبوعاتي نمي‌تواند سبب توسعه‌ي مطبوعات شود، چرا كه نشريات و روزنامه‌ها در جامعه‌ي ما وظيفه‌ي فرهنگ سازي را بر عهده دارند بنابراين دولت بايد از آن‌ها حمايت كند .
وي ادامه مي‌دهد: اين روزها زمزمه‌هايي به گوش مي‌رسد كه دولت مي‌خواهد يارانه‌ها را حذف كند، اما دولت و وزارت ارشاد بايد توجه كنند كه حذف يارانه‌ها سبب استقلال مطبوعات نمي‌شود، بلكه مشكلات عظيمي‌ را در نه‌تنها در حوزه‌ي مطبوعات مستقل به وجود مي‌آورد بلكه مطبوعات دولتي را نيز با چالش مواجه مي‌كند .
*حذف يارانه‌ها‌سبب رشد مطبوعات فرمايشي مي‌شود
همچنين«محمد‌رضا تقوي فرد»سردبير روزنامه‌ي عصر رسانه، حذف يارانه‌ها سبب رشد مطبوعات فرمايشي و سفارشي در كشور مي‌داند ومي‌گويد:دولت براي تقويت جنبه‌ي جمهوريت و دموكراتيك خود نيازمند توسعه و گسترش فعاليت‌هاي مطبوعاتي است، چرا كه اين مطبوعات هستند مي‌توانند سبب اعتلا و تقويت بنيان‌هاي دولت يا حاكميت شوند.
به عقيده‌ي وي، در سال‌هاي اخير مطبوعات مستقل براي تامين هزينه‌هاي خود با مشكلات بسياري مواجه بودند وهمواره تيراژ‌هاي پاييني داشته‌اند چرا كه نظام مطبوعاتي ما از ساختار مسنجم ويكپارچه‌اي برخوردار نيست؛ به طور مثال برخي از ارگان‌هاي دولتي اقدام به راه‌اندازي روزنامه‌هايي كرده‌اند، كه به دليل برخورداري از پشتوانه‌هاي قوي تيراژهاي بالايي دارند. بنابراين سهم بيشتري يارانه‌هاي مطبوعاتي نيز به آنها تعلق دارد .
وي با اشاره به اين كه حذف يارانه‌هاي مطبوعاتي سبب رشد مطبوعات فرمايشي و سفاشي مي‌شود‌، تصريح مي‌كند: روزنامه‌ها مجبور مي‌شوند براي تامين هزينه‌هاي خود يا به قطب‌هاي قدرت نزديك شوند، يا به سوي قطب‌هاي اقتصادي كشيده شوند.بنابراين اين امر سبب مي‌شود ، افكار عمومي‌دچار سردرگمي‌ و در نهايت به انحراف كشيده شوند.
به عقيده‌ي جانشين مديرمسؤول روزنامه‌ي عصر رسانه‌، هر نوع تصميم‌گيري در فصولي يارانه‌ها‌، بايد با همفكري گردانندگان مطبوعات انجام گيرد. درحقيقت بايد راهكاري را در جهت هدفمند شدن آن اتخاذ كرد نه حذف آن؟
*يارانه‌ها بايد بر مبناي شايسته سالاري به آن‌ها تعلق گيرد
اما «بهروز بهزادي» سردبير روزنامه‌ي اعتماد در اين باره مي‌گويد:در جامعه‌اي كه سرانه‌ي مطالعه‌ي روزنامه بسيار پايين است‌، بايد يارانه‌هاي مطبوعاتي در جهت تشويق مخاطبان، براي مطالعه بيشتر مطبوعات به آن‌ها تعلق گيرد.
به عقيده‌ي وي بايد يارانه‌هاي مطبوعاتي بر اساس تيراژ‌هاي واقعي روزنامه‌ها و مقبوليت آن‌ها نيز مخاطبان براي هر نشريه‌اي در نظر گرفته شود ، در حقيقت اين يارانه‌ها بايد به خوانندگان مطبوعات تعلق گيرد، يعني يارانه‌ها به مطبوعات داده نمي‌شود، بلكه هر نشريه‌اي داراي مخاطب بيشتري بود بايد از سهميه بيشتري برخوردار باشد.
اين روزنامه‌نگار مي‌افزايد: بايد مطبوعات در فضاي رقابتي سالم قرار گيرند تا تنها تعداد مخاطبان بيشتر نشان دهنده‌ي موفقيت يك روزنامه يا نشريه باشد.بنابراين اگر وزارت ارشاد مكانيزم‌هاي صحيح توزيع يارانه‌ها در ميان مطبوعات در نظر گيرد‌، ديگر نشرياني كه مخاطب ندارند و تنها با يارانه‌هاي مطبوعاتي به حيات خود ادامه مي‌دهند از گردونه‌ي فضاي مطبوعاتي حذف مي‌شوند .
*حذف يارانه‌ها درعرصه‌ي مطبوعات هرج ومرج ايجاد مي‌كند
به اعتقاد مديرمسؤول روزنامه‌ي قدس،حذف يارانه‌هاي مطبوعاتي به نفع دولت و مخاطبان نخواهد چرا كه سبب ايجاد هرج و مرج در عرصه‌ي مطبوعات مي‌شود.
«غلامرضان قلندريان» عنوان مي‌كند: اگر يارانه‌هاي مطبوعاتي حذف شوند ديگر حلقه‌ي ارتباطي ميان دولت و مطبوعات وجود نخواهد داشت.
مي‌افزايد: اين امر سبب مي‌شود هر نشريه‌اي براساس اهداف و ماموريت‌هايي كه براي خود تعيين مي‌كند اقدام به انتشار مطالب كند در نتيجه الزام و تعهدي نسبت به مطالبات دولت و مصالح ملي نخواهد داشت.
به عقيده‌ي اين مديرمسؤول، قطع يارانه‌ها از محتواي كيفي مطالب مطبوعات مي‌كاهد چرا كه روزنامه‌ها و نشريات بيشتر دغدغه‌ي تامين هزينه‌هاي خود را دارند و در حقيقت براي ماندگاري به دنبال ارزاني و صرفه جويي هستند تا به نيازها و خواسته‌هاي مخاطبان توجه كنند.
وي ادامه مي‌دهد: در نتيجه اين امر سبب رويگرداني مخاطبان از مطبوعات مي‌شود چرا كه آن‌ها احساس مي‌كنند روزنامه‌ها و نشريات پاسخگوي نيازهايشان نيستند.
قلندريان با اشاره به اين كه بايد چارچوب خاصي براي تخصيص يارانه‌ها به نشريات تدوين كنيم، مي‌گويد: ابتدا بايد تيراژ واقعي نشريات را مشخص كرد و سپس براساس ابقاي مخاطبان و نشريه‌ يارانه‌ها را در نظر گرفت.
وي در پايان يادآور مي‌شود: هنوز سهميه‌ي كاغذ مصرفي سال 84 به مطبوعات تعلق نگرفته است و عليرغم پيگيري متعدد كه بسياري از نشريات و روزنامه‌ها انجام داده‌اند، هنوز خبري از اين يارانه نيست.
انتهاي پيام