استفاده‌ي ابزاري اروپا از حقوق‌بشر/

استفاده‌ي ابزاري اروپا از حقوق‌بشر/ گفت‌وگوهاي ايسنا با نمايندگان مجلس و حقوقدانان - توجه اروپا به مسائل حقوق بشر در ايران، سرشتي سياسي دارد
سرويس: سياسي خارجي 1384/07/22 10-14-2005 16:31:30 8407-10844: کد خبر
خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران سرويس: سياسي خارجي
در پي صدور قطعنامه‌ي اتحاديه‌ي اروپا درباره‌ي وضع حقوق بشر در كشورمان، اغلب كارشناسان و صاحب نظران بر اين باورند كه توجه اروپا به مساله‌ي حقوق بشر نه تنها در ايران كه در بسياري از كشورهاي ديگر، سرشتي سياسي داشته و همواره اهرمي براي وارد آوردن فشار بر كشورها بوده است. به هر حال استفاده‌ي ابزاري از مفاهيم بين‌المللي چون موضوع حقوق بشر در نظام كنوني جهان، پيشامدي تازه نبوده و نيست. آن‌چه در پي مي‌آيد حاصل گفت‌و گوهاي خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) با چند تن از نمايندگان مجلس شوراي اسلامي و حقوق‌دانان برجسته‌ي كشورمان حول موضوع ياد شده است.
يك حقوقدان: اروپا همواره با ابزار حقوق بشر بر ايران فشار وارد كرده است
صباح زنگنه گفت: اروپا همواره با ابزارهايي چون حقوق بشر در شرايطي خاص، قصد وارد آوردن فشار بر ايران را داشته است.
صباح زنگنه، حقوقدان و مشاور وزير امور خارجه‌ي سابق كشورمان در گفت‌وگو با خبرنگار سياسي - خارجي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)‌ با اشاره به قطعنامه‌ي اخير پارلمان اروپا درباره وضعيت حقوق بشر در كشورمان اظهار داشت: اروپا همواره از اين موضوع به عنوان ابزاري براي وارد آوردن فشار بر جمهوري اسلامي ايران استفاده كرده است كه البته اين ادعاهاي اروپاييان بيش از آن‌كه مبتني بر واقعيات عيني و اجتماعي باشد، بر مباني سياسي استوار است.
وي درباره‌ي سابقه‌ي استفاده‌ي اروپا از ابزار حقوق بشر براي وارد آوردن فشار بر ايران اظهار داشت: سابقه‌ي برخورد اروپا با مساله‌ي حقوق بشر در ايران به سال‌ها قبل و طرح اين موضوع در كميسيون حقو‌ق بشر وابسته به سازمان ملل متحد در ژنو باز مي‌گردد كه تقريبا مي‌توان گفت در طول‌ سال‌هاي پس از پيروزي انقلاب اسلامي در ايران همواره شاهد طرح اين مسايل از جانب اروپا بوده‌ايم.
اين حقوق‌دان ادامه داد: يك سال قبل در نتيجه‌ي تلاش اروپا براي تصويب قطعنامه‌اي در اين خصوص عليه كشورمان در كميسيون مذكور، قطعنامه‌اي توسط كشورهاي اروپايي صادر شد كه البته در اين كميسيون راي نياورد و اروپا موفق به كسب آراي مورد نظرش نشد.
زنگنه هم‌چنين گفت: در واقع اين موضوع تنها يك ابزار سياسي در دست اروپايي‌ها بوده تا به وسيله‌اي اين اهرم، فشارهايي سياسي را بر جمهوري اسلامي ايران وارد نمايند، ولي اين موضوع در نهايت در چارچوب فشارهاي چندجانبه‌ي اروپا و آمريكا به ايران و به طور همزمان با مسايل عراق، اراضي اشغالي و ساير مسايل مورد توجه در عرصه‌ي بين‌الملل صورت مي‌پذيرد و تنها هدف آن تشديد فشارها بر جمهوري اسلامي ايران در شرايط كنوني است.
وي اظهار داشت: اروپا همواره در چارچوب مسايل مذكور موارد متعددي را در خصوص مسايل مختلف و عليه ايران مطرح كرده كه البته اين ادعاهاي اروپاييان بيش از آن‌كه مبتني بر واقعيات عيني و اجتماعي باشد، بر مباني سياسي استوار است.
اين حقوق‌دان خاطرنشان كرد: البته ايران نيز در مواردي به اروپا در خصوص نقض حقوق بشر و كاستي‌هايي كه همواره در كشورهاي اروپايي در خصوص مسلمانان، ايرانيان و ساير اقليت‌ها اعمال مي‌شده است، تذكراتي را داده كه البته حجم فعاليت‌هاي اروپايي در اين خصوص چندين برابر فعاليت‌هاي جمهوري اسلامي ايران بوده و البته فضاي منفي‌اي را كه آن‌ها توانسته‌اند عليه ايران ايجاد كنند، فضايي به مراتب منفي‌تري بوده است.
زنگنه در خصوص اين‌كه چرا در منطقه‌ي خاورميانه عليرغم مشاهده‌ي مكرر نقض حقوق بشر در كشورهاي اين منطقه، تمركز روي جمهوري اسلامي ايران قرار دارد، اظهار داشت: واضح است كه جمهوري اسلامي ايران به عنوان كشوري مستقل و و قدرتمند در اين منطقه بيش از سايرين مورد هجمه و برخوردهاي منفي اروپا و آمريكا بوده است.
وي افزود: اوج‌گيري ناگهاني اتهامات و يا فرود آن‌ها به يك‌باره نيز، به ساير مسايل مهم اين منطقه و منافع واردآورندگان فشار بستگي دارد، يعني اين موارد همواره تابعي از شرايط خاص زماني و موقعيت خاص جمهوري اسلامي ايران است كه بعضا اروپايي‌ها مي‌پندارند كه با وارد آوردن فشار بر ايران مي‌توانند جايي نيز براي خود در اين تحولات باز نمايند.
اين حقوق‌دان در خصوص راهكارهاي سياسي و حقوقي كشورمان براي اخذ اين اهرم از كشورهاي اروپايي، گفت: چند سال پيش و به دور از مسايل سياسي مذاكراتي حقوقي بين ايران و اروپا در خصوص موضوع حقوق بشر صورت گرفت كه مذاكراتي سازنده و مفيد بود، اين مذاكرات مدتي به طول انجاميد ولي نتيجه‌اي سازنده و مفيد هم داشت.
زنگنه هم‌چنين ادامه داد: اگر مقاصد سياسي دركار نباشند، دو طرف مي‌توانند با مواضعي سازنده به مذاكراتي در خصوص حقوق بشر بپردازند، و تقويت نهادهاي غير دولتي، مسايل رسانه‌يي و همان‌گونه كه گفته شد، مذاكراتي از اين قبيل مي‌تواند دو طرف را در اين خصوص ياري كند.
رييس كمييسون اجتماعي: زماني‌كه منافع آمريكا و اروپا به خطر مي‌افتد بحث نخ نماي حقوق بشر را پيش مي‌كشند
به اعتقاد مصري، زمانيكه منافع آمريكا و اروپا و ايران به خطر مي‌افتد آنها بحث نخ نماي حقوق بشر را پيش مي‌كشند.
عبدالرضا، مصري رييس كميسيون اجتماعي مجلس در گفت‌وگو با خبرنگار پارلماني خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، در خصوص قطعنامه اروپا درباره وضعيت حقوق بشر در ايران گفت: اين بحث حقوق بشري كه اروپا و آمريكا دنبال مي‌كنند، يك بحث پوسيده و نخ نمايي است كه خود آنها هم بايد از صدور چنين قعطنامه‌هايي دقيقا در مواقع حساسي كه از نظر حقوقي و افكار عمومي دنيا كم مي‌آورند به خنده درآيند.
وي ادامه داد: اروپايي‌ها اگر مي‌خواهند قطعنامه صادر كنند يك سري به زندان‌هاي عراق، افغانستان و آمريكا بزنند، ببينند كه عراقي‌ها شكنجه مي‌شوند، حتي نازي‌ها هم اين كار را انجام نمي‌داند. مصاديق قطعنامه صادركردن در مورد حقوق بشر خيلي به خود آنها نزديك است به عنوان نمونه كشور فرانسه حتي از روسري پوشيدن يك زن در مدارس جلوگيري مي كند، يعني ابتدايي‌ترين حقوق بشر را در نظر نمي‌گير، حال اين كشور بيايد قطعنامه حقوق بشر صادر كند جاي بسي تامل است!
نماينده كرمانشاه با بيان اينكه از اين نوع قطعنامه‌ها زياد صادر شده است، گفت: حداقل براي مردم ايران روشن شده كه بحث حقوق بشر ديگر ربطي به بشر ندارد، فقط براي سياستمداران است كه به مقاصد خودشان برسند، در حال حاضر براي هر جايي كه بخواهد به بشري در ايران خدمت شود، و منافع اروپا و آمريكا قدري به خطر افتد، آنها بحث نخ نماي حقوق بشر را پيش مي‌كشند.
مصري در پاسخ به اينكه چرا در منطقه از ابزار حقوق بشر تنها عليه ايران استفاده مي‌شود، گفت: با نگاهي به قبل از انقلاب و زمانيكه منافع شرق و غرب در ايران قابل تامين بود، هيچ بحثي از اينكه حقوق بشر در ايران رعايت نمي‌شود، وجود نداشت. شرايط كشورهاي منطقه هم نزديك به همين شرايط ايران قبل از انقلاب است. تا ذره‌اي خيلي كم رنگ بحثي عليه آمريكا در عربستان صورت مي‌گيرد سريعاً و براي اولين بار بحث حقوق بشر در عربستان توسط آمريكا مطرح مي‌شود، اما در غير اين‌صورت اصلا هيچ بحثي از حقوق بشر نيست گويا اصلا بشري در اين كشور ها وجود ندارد.
رييس كميسيون اجتماعي يادآور شد: صدور قعطنامه حقوق بشر عليه ايران به خاطر روح بلندي كه در نه شرقي، نه غربي بودن ايران نهفته است مي‌باشد. به خاطر اينكه ايران در چارچوب‌هايي كه انها مي‌خواهند نمي‌گنجد، به خاطر اينكه ايران تاسيس كننده صددرصد منافع آنها نيست و فرمانبردار سياست‌هاي آنها هم نخواهد بود و مخصوصاً به خاطر اينكه ايران كشوري استراتژيك در منطقه است و هم مردم ايران از نظر توانمندي‌ها در همه عرصه‌ها مرعوب مسائل آنها نيستند و گول سياست‌هاي آنها را نمي‌خورند كه از اين نظر اين‌ها با كشوري مثل ايران بايد اجراي برنامه‌هايي مثل حقوق بشر را پياده كنند.
وي ادامه داد: مطمئنم ماداميكه اروپا و آمريكا اينگونه با ما برخورد كنند راهي كه ما مي‌رويم راه درستي است، چون صحت راه ما بستگي به ميزان مخالفت آنها دارد.
يك استاد دانشگاه: توجه اروپا به مسائل حقوق بشر در ايران، سرشتي سياسي دارد
دكتر مولايي معتقد است توجه اروپا به مساله‌ي حقوق بشر در كشورمان، سرشتي سياسي دارد.
دكتر يوسف مولايي، حقوقدان و استاد دانشگاه در گفت‌وگو با خبرنگار سياسي - خارجي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) با اشاره به قطعنامه‌ي اخير پارلمان اروپا در خصوص وضعيت حقوق بشر در كشورمان، درباره‌ي پيشينه‌ي اين دست اقدامات اروپا عليه كشورمان، اظهار داشت: البته در آوردن پيشينه‌ي اين مساله كاري دشوار و زمان‌بر است؛ ولي با توجه به مواضع اخير اروپا مي‌توان چنين نتيجه گرفت كه اين قبيل ادعاها و اقدامات از جانب اروپا طي دو سال اخير بيش از پيش تشديد شده است.
وي درباره‌ي مواضع كشورمان و رويكرد ايران به اين جريانات افزود: ايران همواره طي اين سال‌ها به موضع‌گيري‌هاي كلاني در قبال چنين مسائل بين‌المللي پرداخته؛ ضمن آنكه از ورود نهادهاي بين‌المللي به مسائل داخلي‌اش از جمله موضوع حقوق بشر نيز استقبال چنداني نكرده است و حتي در خصوص اينگونه موارد ابراز نگراني كرده است.
اين استاد دانشگاه ادامه داد: به هر صورت در اغلب موارد ايران با دخالت‌هاي خارجي مخالف است و برخوردي تند نسبت به آن ها نشان مي‌دهد كه در خصوص اين قطعنامه هم، به نظر مي‌آيد كه موضع ايران از مواضع كلانش عدول كند، در هر حال آنچه مهم است اينكه ايران در عمل چگونه با اين قضيه برخورد كند؛ ولي تجربه نشان داد كه در كوتاه مدت ايران به چنين مواردي واكنش مثبت نشان نداده ولي پس از گذشت مدتي براي كاهش از فشارهاي بين‌المللي يا چنانچه مساله در راستاي منافع ملي‌اش باشد، مساعدت لازم را مي‌كند.
اين حقوقدان درباره‌ي اينكه چرا عليرغم مشاهده‌ي مكرر موارد نقض حقوق بشر در منطقه‌ي خاورميانه، ولي فشار اصلي در اين خصوص بر كشورمان وارد مي شود، گفت: مسلما ايران به لحاظ اينكه بازيگر درجه‌ي يك و با اهميت منطقه‌ي خاورميانه است بيش از همسايگان كوچك و بي‌اهميت‌اش، مورد توجه قرار دارد.
دكتر ملوايي همچنين اظهار داشت: ‌به عبارت ديگر به لحاظ نقش تعيين كننده‌ي هر كشوري به آن توجهاتي مي‌شود و از آنجا كه ايران كشوري تعيين كننده در تحولات خاورميانه است، لذا بيش از سايرين مورد توجه قرار دارد.
وي خاطرنشان كرد:‌ البته نبايد فراموش كنيم كه اغلب اوقات اين مواضع سرشت سياسي داشته و با منافع كشورهاي وارد آورنده‌ي فشار همخواني دارد، ولي در اين خصوص مساله‌ي اصلي نقش موثر ايران است، ضمن آنكه جمهوري اسلامي ايران به لحاظ رشد و توسعه‌ي سياسي به مراتب جلوتر از ساير كشورهاي منطقه است.
اين استاد دانشگاه در خصوص اقدامات متشابه كشورمان براي اعتراض به موارد نقض حقوق بشر در كشورهاي اروپايي، گفت: البته امروز و در عرف بين‌الملل، هر كشوري مي‌تواند نسبت به وضعيت حقوق بشر هر كشور ديگر اعلام نظر كند، ولي مهم اين است كه اعتراض يا اعلام نظرش تا چه ميزان موثر است كه اين موضوع به جايگاه و موقعيت هر كشوري در نظام بين‌الملل باز مي‌گردد.
اين حقوقدان ادامه داد: فراموش نكنيم كه اگر اروپا مي‌تواند از موضوعي چون حقوق بشر به عنوان اهرم فشار عليه كشوري چون ايران استفاده كند، اين توان به ميزان حضور، فعاليت و تاثير آن اتحاديه درجهان باز مي‌گردد، ايران نيز مسلما مي‌تواند چنين نقشي را بازي كند، ولي قبل از آن بايد ببيند كه آيا مي‌تواند از امكاناتي كه در دست دارد براي اين منظورش استفاده كند و در كل آيا ظرفيت چنين اعتراضي را دارد يا خير؟
دكتر مولايي در ادامه درباره‌ي راهكارهاي كشورمان براي خنثي‌سازي چنين مواردي از جانب اروپا اظهار داشت: به نظرم مسوولان ايران در رابطه با مسائل جهاني بايد نگاهي منسجم را طراحي كنند كه بر مبناي آن بررسي نمايند كه آيا به چنين مواردي بايد توجه شود يا خير؟
وي افزود: اگر چنين نگاهي و پس از آن سياست‌هايي بر مبناي آن اتخاذ شوند، بايد با توجه و در راستاي سياست تنش زدايي به چنين مسائلي بها دهيم و در عوض مكانيزم‌هايي را تنظيم كنيم تا راه را براي موضع‌گيري‌هاي خارجي مسدود نمايد و البته اين مساله بيش از هر چيز به اوضاع داخلي‌مان باز مي‌گردد.
اين استاد دانشگاه در پايان خاطرنشان كرد: البته برخي از مشكلات ما نيز از آنجا ناشي مي‌شوند كه بخشي از مسائل بين‌المللي مورد تاييد ما نيست و لذا در مرحله‌ي اجراي آن‌ها همواره با مشكلاتي مواجه مي‌شويم و حتي بعضا مي‌بينيم كه برخي ديدگاه‌هاي موافق نيز درخصوص آن به اجرا در نمي‌آيند.
عضو هيات‌رييسه‌ي مجلس: استفاده‌ي ابزاري از حقوق بشر براي اروپايي‌ها مهم است نه خود آن
در پي صدور قطعنامه‌ي اخير پارلمان اروپا كه اظهار نگراني‌هايي نسبت به وضعيت حقوق بشر در ايران در آن گنجانده شده بود، يك عضو هيات‌رييسه‌ي مجلس خاطرنشان كرد: استفاده‌ي ابزاري از حقوق بشر براي اروپايي‌ها مهم است نه خود آن.
جهانبخش محبي‌نيا نماينده‌ي مردم مياندوآب در خانه ملت در گفت‌وگو با خبرنگار پارلماني خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) قطعنامه‌ي ياد شده را برخورد سياسي اروپا با ايران دانست كه ناشي از عدم واقع‌بيني كشورهاي اروپايي است.
به گفته‌ي وي، در طول تاريخ ثابت شده است كه هرگاه اروپايي‌ها با مقاومت دولت و ملت ايران مواجه شده‌اند، دايره‌ي برخورد و تصادم را وسيع‌تر كرده و به منظور ايجاد ضعف در كشش و استحكام دولت و ملت ايران به طرح چنين اتهاماتي پرداخته‌اند.
اين عضو هيات‌رييسه‌ي مجلس يادآور شد: بايد ضمن احترام و حفظ حرمت شهروندان و هم‌چنين هوشياري نسبت به معاهدات به اجماع رسيده‌ي بين‌المللي، متوجه توطئه‌هايي از اين دست كه براي تضعيف همبستگي داخلي ميان دولت و ملت رقم مي‌خورد باشيم و با مراقبت اجازه‌ي سوءاستفاده از حقوق طرفين را نداده و مسببان خنثي شدن چنين حربه‌هايي را بيافرينيم.
محبي‌نيا با بيان اين‌كه پس از قطعنامه‌ي اخير شوراي حكام آژانس بين‌المللي انرژي هسته‌يي، انتظار چنين داعيه‌اي از سوي اروپا مي‌رفت، ادامه داد: اگر به واقع مساله‌ي حقوق بشر براي آنها مهم بود، چرا پيش از صدور اين قطعنامه درخصوص آن اظهارنظري نكرده بودند و پس از تحت فشار قرار دادن ايران از سوي آژانس، مساله‌ي حقوق بشر را دستمايه قرار دادند.
وي با تاكيد بر اين‌كه سوءاستفاده از حقوق بشر براي جامعه‌ي اروپا در مواجهه با ايران مهم است و نه اصل آن، متذكر شد: آنها مي‌كوشند تا از مسايلي كه جامعه‌ي جهاني نسبت به آن حساسيت دارند در موقعيت‌هاي خاص سوءاستفاده كنند. حال آن‌كه آنها به هيچ وجه دلسوز مسايل داخلي ايران نيستند و فقط در راستاي مقاصد خود به سوءاستفاده از مسايل بشري و بين‌المللي مي‌پردازند.
نماينده بجنورد: هر جا بر اروپا وآمريكا فشار مي‌آيد، بحث حقوق بشر رامطرح مي‌كنند
بايد بتوانيم روح آزادگي، دموكراسي واقعي و وجدان ملت‌ها و دولت‌ها را بيدار كنيمنماينده‌ي مردم بجنورد در مجلس شوراي اسلامي، گفت: اگر اروپا و غرب واقعا نسبت به وضعيت حقوق بشر در دنيا نگران بود اين همه مصيبت و بيچارگي و جنگ‌افروزي در دنيا به واسطه‌ي آنها به وجود نمي‌آمد.
موسي‌الرضا ثروتي، نماينده‌ي مردم بجنورد در مجلس شوراي اسلامي، در گفت‌وگو با خبرنگار پارلماني خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، در خصوص صدور قطعنامه‌ي حقوق بشر عليه ايران از سوي اروپا، گفت: معمولا كشورهاي آمريكا و اروپايي سعي دارند كه واسطه‌ي سياسي نسبت به ساير كشورها پيدا كنند اگر كشورها با آنها همراه شدند، سعي مي‌كنند آنها را مورد حمايت قرار دهند و اگر كشوري بخواهد مستقل باشد و حرف خودش را بزند آنها دائما اينگونه بحث‌ها را مطرح مي‌كنند.
وي افزود: در حال حاضر تقريبا افكار عمومي جهان متوجه شده كه همان خوي استعمارگري و استثمارگري كشورهاي آمريكايي و اروپايي كماكان باقي است. آنها اگر براي حقوق بشر احترام قائل بودند، اين همه مصيبت در دنيا، جنگ‌افروزي، فقر، فلاكت و بيچارگي به واسطه‌ي سياست‌هاي آنها وجود نداشت.
عضو كميسيون اجتماعي مجلس شوراي اسلامي، با بيان اينكه اينگونه اظهارات كشورهاي اروپايي و آمريكا براي جامعه‌ي ما تازگي ندارد، گفت: هر جا يك فشاري به اين كشورها وارد مي‌آيد اينگونه مسائل (حقوق بشر) را مطرح مي‌كنند. مثلا اخيرا انگليسي‌ها، در رابطه با افتضاحي كه در بصره به وجود آوردند و آن همه جنايت‌هايي كه در حق مسلمانان كردند، مي‌خواهند توجه جهانيان را به سمت ديگر معطوف كنند تا مسائل خودشان را از ديد جهانيان مخفي نگه دارند.
ثروتي يادآور شد: در مورد كشورهايي مثل عربستان و مصر و خيلي ديگر از كشورهايي كه منافعشان با منافع آمريكا و اروپا گره خورده، اصلا اينگونه مسائل (حقوق بشر) مطرح نمي‌شود.
وي با اشاره به اعتراضات عمومي اروپا در خصوص آزار جنسي كشيش‌ها نسبت به كودكان، گفت: آنها بر چنين فضاحات اخلاقي دائما سرپوش مي‌گذارند و از طرف ديگر مسائل مربوط به ايران را چون يك كشور مستقل است و منافع آنها را تامين نمي‌كند، به گونه‌اي ديگر مطرح مي‌كنند كه تازگي ندارد و براي ما ديگر عادي است.