مفهوم شکنجه در جنگ آمريکا عليه تروريسم

مفهوم شکنجه در جنگ آمريکا عليه تروريسم

پل رينولدزخبرنگار بی بی سی در امور جهانی


کاندوليزا رايس در سفر به اروپا با سئوالاتی در مورد نقل و انتقال مظنونين مواجه است
اظهارات کاندوليزا رايس، وزير خارجه آمريکا، در دفاع از نقل و انتقال زندانيان در اطراف جهان به منظور دريافت اعتراف از آنان بر تعريفی خاص از شکنجه مبتنی است.
از ديدگاه دولت آمريکا، تنها زمانی می توان از کاربرد شکنجه نام برد که برای اخذ اعتراف از يک فرد وی در معرض "درد شديد" قرار گرفته باشد اما بازجويی همراه با خشونت بدون ايراد درد و رنج شديد لزوما به منزله شکنجه نيست.
خانم رايس تاييد کرده است که زندانيان مظنون به ارتباط با تروريسم پس از دستگيری توسط آمريکاييان در معرض نقل و انتقال، يا جابجايی، قرار داشته اند و اين اقدامی غير معمول نبوده است.
وی به عنوان نمونه ياد آور شد که دولت فرانسه پس از دستگيری کارلوس، تروريست معروف در سال 1994، به همين ترتيب با وی رفتار کرد.
وزير خارجه آمريکا در مورد سرنوشت نهايی بازداشتيانی که به زندان های کشورهای اروپای شرقی اعزام شده اند اظهار نظری نکرده است.
گفته می شود کسانی که پس از قرار گرفتن در اختيار ماموران آمريکايی به بازداشتگاه های واقع در کشورهای مختلف منتثقل شده اند از مظنونين عضويت در رده های بالای شبکه القاعده، مانند خالد شيخ محمد، بوده اند که به طراحی عمليات انتحاری يازدهم سپتامبر سال 2001 در آمريکا متهم است.
در همانحال، خانم رايس در آستانه سفر به اروپا، که تحت الشعاع گزارش های مربوط به نقل و انتقال بازداشت شدگان مظنون به ارتباط با تروريسم بين بازداشتگاه های واقع در کشورهای اروپايی قرار گرفته، تاکيد کرد که ايالات متحده هرگز شکنجه را مورد تاييد قرار نداده است.
واقعيت اين است که آنچه که در اين ميان اهميت يافته تعريف شکنجه است و اگر پروازهای مشکوک هواپيماهای آمريکايی صرفا به منظور جابجايی زندانيان صورت می گرفت در حاليکه قرار بود آنان در دادگاه های علنی حاضر شوند، چنين اقدامی باعث اعتراض نمی شد.
آنچه که به ماجرای نقل و انتقال زندانيان بين بازداشتگاه های محرمانه سازمان مرکزی اطلاعات آمريکا در کشورهای اروپايی اهميت بخشيده و کاندوليزا رايس را وادار به بروز واکنش کرده نگرانی در اين مورد بوده است که آنان در معرض شکنجه قرار گرفته اند.
کنوانسيون منع شکنجه
وزير خارجه آمريکا گفته است که اين کشور هرگز استفاده از شکنجه را مورد تاييد قرار نمی دهد و به تعهدات خود در چارچوب کنوانسيون منع شکنجه و ساير رفتارها و مجازات های خشونت آميز، غير انسانی و تحقير آميز عمل می کند که در سال 1984 توسط سازمان ملل متحد طرح شد و ايالات متحده نيز آن را پذيرفت.
کنوانسيون سال 1984 سازمان ملل، شکنجه را به اين شرح تعريف می کند: شکنجه به معنی هر نوع عملی است که به واسطه آن فردی به منظور اخذ اعتراف يا کسب اطلاعات در باره خود وی و يا شخص ثالث عمدا در معرض درد يا رنج شديد، چه جسمانی و چه روانی، قرار می گيرد و يا به دليل اقدامی که يک فرد يا شخصی ثالث مرتکب شده يا مظنون به ارتکاب آن است تنبيه می شود يا مورد ارعاب و تهديد قرر می گيرد.
به نظر می رسد که تعريف شکنجه به تعريف صفت "شديد" بستگی دارد.
در ماه اوت سال 2002، جی بيبی، معاون دادستان کل آمريکا در آن زمان، در يادداشتی اظهار نظر کرد که "صفت شديد انتقال دهنده مفهوم درد يا رنجی است که بايد به چنان درجه ای از شدت رسيده باشد که فردی که در معرض اين درد قرار می گيرد نتواند آن را به سادگی تحمل کند."
چنين تعريفی به وضوح می تواند مورد سوء استفاده قرار گيرد زيرا به بازجويان آزادی عمل قابل توجهی می دهد تا به اعمال فشار بر متهمان و مظنونين مبادرت ورزند.
دولت جورج بوش بعدا اعلام کرد که نظر مطرح شده در اين يادداشت را قابل قبول نمی داند.
به نظر می رسد که روش جاری در ايالات متحده حاوی استفاده از روش های بازجويی مختلفی است که از نظر دولت اين کشور با مفاد کنوانسيون منع شکنجه مغايرت ندارد هرچند به مراتب از طرح سئوال و انتظار دريافت جواب از فرد تحت بازجويی فرا تر می رود.
در گزارشی که اخيرا از شبکه خبری ای بی سی آمريکا پخش شد، از قول منابع وابسته به سازمان سيا نقل شده است که شش روش بازجويی مورد تاييد قرار گرفته است.
اين روش ها شامل گرفتن يقه فرد و تکان دادن وی، سيلی زدن برای تهديد و ايجاد درد خفيف تا بستن شخص به نيکمت و ريختن آب روی صورت او در جريان بازجويی است.
اخيرا طرحی به سنای آمريکا ارايه شد که بر اساس آن، رفتار يا مجازات خشونت آميز، غيرانسانی و يا تحقير آميز غيرقانونی است.
اعضای مجلس نا با نود رای موافق در برابر نه رای مخالف اين طرح را مورد تصويب قرار داد.